نکاتی در مورد سفر با اعضای خانواده‌ی دارای معلولیت

نکاتی در مورد سفر با اعضای خانواده‌ی دارای معلولیت

مقدمه
همه‌ی ما انسان‌ها در کنار زندگی روزمره با همه‌‌ی مشغله‌ها و استرس‌های آن، زمان و مکانی را برای فراغت و آسایش نیاز داریم. شاید زندگی مدرن با ماشینی شدن فرآیند‌ها برخلاف آنچه از ابتدا تصور می‌شد، خیلی باعث افزایش این زمان فراغت نگردید. از اینرو همه‌ی ما برای حفظ سلامت روان و آرامش ذهنی باید فعالیت‌هایی را برای اوقات فراغت خود برنامه‌ریزی کنیم؛ مسافرت می‌تواند یکی از بهترین پیشنهادات پیش روی شما باشد. در این بین افراد دارای معلولیت جسمی یا ذهنی و همچنین خانواده‌های آنها به دلیل محدودیت‌ها، محرومیت‌ها، حساسیت‌ها و همچنین شرایط خاصی که دارند، باید به صورت ویژه مورد توجه قرار گیرند. 

معلولیت از جمله عوامل و نقایص مختل کننده است که ممکن است در تمامی ابعاد زندگی فردِ معلول یا همراهانش اثر گذاشته و در صورت عدم کنترل، انسان را از تجربه یک زیست سالم و پویا باز می‌دارد و باعث افسردگی‌ می‌گردد. با نگرشی عمیق به این پدیده در می‌یابیم که معلولیت نه تنها موجب محرومیت‌های گوناگون می‌شود بلکه فشارهای زیادی(روحی، اجتماعی، مالی و...) را نیز به خانواده‌های این افراد تحمیل می‌کند. در دنیای امروز با افزایش تعاملات (Interaction) بین افراد، دیگر معلولیت یک نقص یا ویژگیِ فردی محسوب نمی‌شود بلکه یک پدیده‌های پیچیده‌ی اجتماعی است. افراد دارای معلولیت بیشتر به دلیل مشکلات اجتماعی – و نه صرفاً جسمی- تمایل زیادی به تعاملات اجتماعی روزمره ندارند. در نتیجه این افراد هرچند شاید به تفریح و مسافرت بیشتر نیاز داشته باشند اما به دلیل همین نابرابری‌های اجتماعی  و محرومیتهایِ خود ساخته معمولاً از آن اجتناب می‌کنند. لذا سایر اعضای خانواده‌ باید با رعایت ملاحظات فردِ معلول، او را برای یک زیست سالم همراه با پذیرش محدودیت‌ها در جامعه آماده کند. مسافرت برای خانواده‌هایی با اعضای دارای معلولیت ملاحظات و شرایط خاصی دارد که ما سعی داریم در این مقاله به آنها بپردازیم:

5 نکته‌ی کلیدی برای مسافرت با اعضای خانواده‌ی دارای معلولیت
الف- هرگز بدون برنامه ریزی قبلی سفر نکنید
شاید خیلی از ما خاطرات بسیار جذاب و شیرینی از سفرهای برنامه ریزی نشده داشته باشیم، اما نباید فراموش کرد که مسافرت با افراد دارای معلولیت به دلیل داشتن محدودیت‌های جسمی یا بعضاً اجتماعی، استرس و شرایط ویژه‌ای دارد که می‌بایست حتی‌المقدور از قبل تمام موارد احتمالی و غیرمترقبه را پیش بینی کرده و برای آنها آمادگی داشته باشیم. وقتی در مسافرت، یک فرد دارای معلویت همراه شماست، هرگز نباید تا محل اقامت(هتل، خوابگاه) و شرایط  مقصد را از پیش تعیین نشده، حرکت کنید. پیشنهاد ما این است که ابتدا محل اقامت خود را به صورت اینترنتی و آنلاین مشاهده کرده و پس از مقایسه رزرو نمائید تا در مقصد به همراه فرد معلول دچار سردگمی نشوید. ضمناً اگر ممکن بود به مسؤلان هتل بگویید که فرد دارای معلولیت همراه شما خواهد بود تا آنها پیش‌بینی‌های لازم را  بکنند.
 
ب- وسایل و ملزومات شخص دارای معلولیت را فراموش نکنید
فرد معلول علاوه بر لوازم و وسایل شخصی برای مسافرت باید تجهیزات خاص خود(ویلچر، واکر، عصا، دارو و...) را نیز همراه داشته باشد. پس بهتر است از قبل و بدون عجله یک لیستی از این لوازم با مشارکت خودِ فرد معلول تهیه کرده تا در مواقع سفر از همراه داشتن تمامی لوازم ضروری اطمینان حاصل نمائید.
 
 

ج- در انتخاب مقصد با هم مشورت کنید
سعی شود که در انتخاب مقصد سفر حتی‌المقدور با مشورت با فرد دارای معلولیت و سایر اعضا به یک نتیجه برسید. به فرد دارای معلولیت اطمینان دهید که هدف اصلی آرامش و آسایش او و اعضای خانواده در سفر خواهد بود و هرگز یک مقصد خاص را برای سفر(مثلاً سفر زیارتی) به او تحمیل نکنید.

د- شرایط مقصد را در نظر بگیرید
برخی معلولین به دلیل داشتن شرایط خاص و محدودیت‌های ویژه امکان مسافرت به هر جا و در هر زمان را ندارند پس پیش از سفر باید مطمئن شوید که عضو معلول خانواده‌ی شما در محیط جدید(مقصد سفر) با توجه به ویژگی آب و هوایی و... مشکلی نخواهد داشت. لذا حتماً باید در انتخاب مقصد شرایط محل را متناسب با نوع معلولیت در نظر گرفت. 
لازم به ذکر است در مورد برخی معلولیت‌ها، بهتر است پیش از سفر با پزشک مربوطه در خصوص مدت و مقصد سفر مشورت نمود. 

ه- صبر و حوصله‌‌ی خود را در سفر افزایش دهید
سفر حتی اگر با پیش بینی قبلی و با جزئیات برنامه ریزی شده‌باشد باز هم ممکن است در طی آن با شرایط غیرمترقبه‌ای روبرو شویم که البته برای خانواده‌های دارای عضو معلول احتمال آن به مراتب بیشتر خواهدبود. البته شاید یکی از ویژگی‌ها و به عبارت دیگر زیبایی‌های یک سفر نیز همین شرایط پیش‌بینی نشده و نحوه مدیریت و مواجهه با آن باشد که تا مدت‌ها خاطرات آن در ذهن مرور شود و به قول شیخ أجل، سعدی شیرازئ: « بسیار سفر باید تا پخته شود خامی/ صوفی نشود صافی تا درنکشد جامی».
 سایر اعضاء خانواده باید با صبر و حوصله و افزایش تاب آوریِ خود و همچنین با ایثار و از خودگذشتگی پاسخگوی نیازهای فرد معلول در طی سفر باشند و سعی کنند که با آرامش، فضایی مناسب را هم برای خود و هم فرد دارای معلولیت مهیا نمایند. 
همچنین با توجه به شرایط عضو دارای معلولیت در خانواده‌، توصیه می‌شود طول سفر را کوتاه‌تر کرده و در عوض تنوع و تناوب آن را در سال بیشتر نمایید.

نکاتی در باره‌ی انتخاب هتل و بلیط
همانطور که پیشتر  گفته شد در انتخاب مقصد سفر باید سعی شود شرایط جسمی و علائق فرد دارای معلولیت را مدنظر قرار داد.
در انتخاب اماکن اقامتی مانند هتل‌ها و مسافرخانه‌ها حتماً باید شرایط ویژه‌ی معلولِ خود را در نظر داشت. مثلاً اگر فرد معلول مجبور است با ویلچر حرکت کند، حتماً از پیش باید در تهیه بلیط هواپیما برای او با خدمت ویژه فرودگاهی(Special Services) هماهنگی نمود و در انتخاب هتل نیز باید به بحث آسانسور و طبقه اتاق توجه داشت. وجود شیب‌راه (Ramp) به جای پله، دارابودن سرویس بهداشتی ویژه‌ی افراد توانخواه و خودرو مناسب‌سازی شده نیز در انتخاب مسافرخانه‌ها می‌تواند یک مزیت محسوب گردد. 
معلولین به دلیل شرایط خاصی که دارند ممکن است در مقایسه با سایر اعضا تحمل کمتری نسبت به شرایط نامساعد محیطی از خود نشان دهند، در نتیجه باید در انتخاب هتل، کیفیت خدمات آن از جمله داشتن سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی مناسب، غذای با کیفیت، رفتار محترمانه مهمانداران و همچنین نزدیکی محل اقامت تا مراکز تفریحی را مد نظر قرار دهید. پس بهتر است پیش از مسافرت ضمن بررسی و مقایسه آنلاین هتل‌ها و اقامتگاه‌های مختلف نسبت به انتخاب بهترین گزینه با توجه به شرایط معلولِ خود اقدام نمایید. این کار امروزه به کمک نرم‌افزارها و پلت فرم‌های گوناگون موجود در کشور به راحتی قابل انجام است، طوریکه فرد می‌تواند با یک جستجوی هوشمندانه مناسب‌ترین هتل یا بلیط را تهیه نماید. 
 همانطور که می‌دانید فی نفسه نگهداری و توانمند سازی معلولین به خانواده‌ها هزینه‌های زیادی را تحمیل می‌کند که در حین مسافرت بار مالی آن با توجه به شرایط ویژه فردِ معلول بیشتر نیز خواهد شد. لذا در انتخاب گزینه‌های سفر - برای اکثر خانواده‌ها- ملاحظات مالی نیز باید مدنظر قرار گیرد تا با یک انتخاب مقرون به صرفه فشاری به خانواده وارد نشود. 

حواسمان باشد که....
در طول سفر اولویت امکانات(غذا، جای خواب، پیشنهاد برای گشت و گذار و...) با افراد کم توان و دارای معلولیت خانواده باشد و سایر اعضا با گذشت و خوش رویی سعی کنند پشتیبان آنها باشند.

کلام آخر
همانطور که گفته شد هدف اصلی از مسافرت افزایش روحیه و ارتقا سلامت روان فرد دارای معلولیت و همچنین سایر اعضای خانواده است. پس در طول سفر با تحمل و صبر و گذشت بیشتر، از بحث‌های بی‌اهمیت و اختلاف نظرهای کوچک با یکدیگر بپرهیزید تا بتوانید خاطره خوشی رابرای خود و سایر اعضا رقم بزنید.